Khi nhịp sống ngày càng hối hả, áp lực từ công việc và cuộc sống đè nặng lên mỗi người, khái niệm “đồng hành” không còn chỉ là một cụm từ quen tai mà ẩn chứa ý nghĩa sâu sắc về sự kết nối, sẻ chia và phát triển bền vững. Trong tập 3 của series “Mindful Leadership”, với sự dẫn dắt của Quốc Khánh và sự góp mặt của thầy Minh Niệm – một gương mặt quen thuộc đối với những người yêu thích thiền tập và lối sống tỉnh thức – chủ đề “đồng hành” đã được phân tích một cách chi tiết và thực tiễn. Bài viết này sẽ dựa trên cuộc đối thoại đó để khám phá giá trị của đồng hành trong lãnh đạo, trong các mối quan hệ tập thể, cũng như trong hành trình cá nhân, dành cho những ai đang tìm cách cân bằng giữa công việc và cuộc sống, trau dồi bản thân, hoặc ứng dụng tâm lý học vào lãnh đạo tỉnh thức.
Câu nói “Muốn đi nhanh thì đi một mình, muốn đi xa thì đi cùng nhau” dường như đã trở thành một chân lý quen thuộc. Tuy nhiên, như thầy Minh Niệm chia sẻ, đồng hành không chỉ đơn giản là việc đi cùng nhau về mặt vật lý, mà còn là một trạng thái tâm lý, một sự lựa chọn có ý thức để giảm bớt cái tôi cá nhân, nhường chỗ cho tập thể. “Đồng hành có nghĩa là bạn phải tập đi chậm lại một chút, bớt nghĩ cho cái tôi riêng mình để nhường cái phần đó cho tập thể,” thầy nói. Đây là một lời nhắc nhở đầy ý nghĩa trong bối cảnh xã hội hiện đại, nơi chủ nghĩa cá nhân và sự tự do cá nhân thường được đề cao, đôi khi khiến chúng ta quên mất giá trị của sự gắn kết.
Thầy Minh Niệm đã trải lòng về hành trình cá nhân của mình khi đối diện với lựa chọn giữa việc độc hành và đồng hành. Là một người tu hành, thầy từng cân nhắc việc rút lui về một nơi yên tĩnh, tự mình viết sách, ghi âm bài giảng và lan tỏa thông điệp qua các kênh công nghệ. Điều này cho phép thầy có không gian tĩnh tâm sâu sắc, phát triển trí tuệ và tránh xa những áp lực từ ngoại cảnh. Tuy nhiên, thầy nhận ra rằng nếu chỉ độc hành, dù có thể lan tỏa nhanh chóng nhờ công nghệ, những giá trị ấy sẽ thiếu đi tính thực tiễn và sự kết nối sống động mà chỉ có thể đạt được qua việc đồng hành cùng tập thể.
Quyết định chọn đồng hành của thầy xuất phát từ mong muốn xây dựng một thế hệ kế thừa – những người không chỉ nắm vững lý thuyết mà còn trở thành “nguồn thuốc sống”, mang năng lượng bình an và yêu thương đến cộng đồng. “Thầy phải đồng hành cùng với họ chứ không thể chỉ thuyết giảng qua sách vở hay trên các kênh truyền thông,” thầy nhấn mạnh. Đây là một bài học quan trọng cho bất kỳ ai đang đảm nhận vai trò lãnh đạo: để tạo ra giá trị lâu dài, chúng ta không thể chỉ dựa vào sức mạnh cá nhân mà cần dấn thân, hy sinh thời gian và công sức để nâng đỡ người khác.
Đồng hành trong lãnh đạo không chỉ là việc đi cùng nhân viên hay cộng sự, mà còn là nghệ thuật cân bằng giữa việc phát triển bản thân và nâng đỡ tập thể. Quốc Khánh đã đặt câu hỏi: “Điều gì khiến một người sếp khó trở thành bạn đồng hành của nhân viên?” Thầy Minh Niệm trả lời bằng cách chỉ ra rằng, để đồng hành thực sự, người lãnh đạo cần vượt qua những rào cản như nỗi sợ, sự nghi kỵ, và cả thói quen muốn khẳng định cái tôi cá nhân.
Trong bối cảnh doanh nghiệp Việt Nam, thầy nhận định rằng văn hóa cộng đồng của chúng ta đang chịu ảnh hưởng từ những vết thương lịch sử và sự chia rẽ kéo dài qua nhiều thế hệ. Điều này dẫn đến xu hướng đề cao quyền lợi cá nhân hơn sức mạnh tập thể. “Người Việt mình không phải không đoàn kết, nhưng thường chỉ đoàn kết khi có biến cố. Còn khi yên bình, người ta lại tranh nhau quyền lợi,” thầy chia sẻ. Đây là một thực tế đáng suy ngẫm, không chỉ trong gia đình mà còn trong môi trường công ty, nơi các nhóm bè phái và mâu thuẫn nội bộ dễ dàng xuất hiện nếu thiếu sự đồng hành chân thành từ lãnh đạo.
Để trở thành một người bạn đồng hành, người lãnh đạo cần xây dựng “tình huynh đệ” – một khái niệm mà thầy Minh Niệm nhấn mạnh xuyên suốt cuộc trò chuyện. Tình huynh đệ không chỉ là sự gắn kết bề mặt, mà là sự đồng cam cộng khổ, sẻ chia sâu sắc và hỗ trợ lẫn nhau trong những lúc khó khăn. Thầy đưa ra hình ảnh bầy chim thiên nga: khi một con bị thương, cả đàn sẽ giảm tốc độ bay và cử hai con khác hỗ trợ, không bỏ rơi bất kỳ ai. Đây là bài học về sức mạnh tập thể mà bất kỳ nhà lãnh đạo nào cũng nên khắc ghi: một tập thể vững mạnh không chỉ dựa trên tài năng cá nhân, mà còn trên sự nâng đỡ và tin tưởng lẫn nhau.
Một trong những phương pháp thực tiễn mà thầy Minh Niệm chia sẻ để duy trì sự đồng hành là “làm mới” – một kỹ thuật được áp dụng trong các cộng đồng mà thầy từng tham gia. “Làm mới” là quá trình ngồi lại với nhau, thường theo hình thức vòng tròn hoặc một đối một, để cởi mở chia sẻ những cảm xúc, khó khăn và mâu thuẫn chưa được giải quyết. Quy trình này bao gồm ba bước:
Phương pháp này không chỉ giúp giải quyết mâu thuẫn mà còn củng cố sự thấu hiểu và gắn kết trong tập thể. Trong doanh nghiệp, nếu lãnh đạo áp dụng “làm mới” một cách thường xuyên, những rác rưởi cảm xúc nhỏ nhặt sẽ được dọn dẹp trước khi chúng tích tụ thành xung đột lớn. Đây là một công cụ thực tiễn mà bất kỳ ai – từ sếp đến nhân viên – đều có thể áp dụng để duy trì sự đồng hành bền vững.
Một câu hỏi thú vị mà Quốc Khánh đặt ra là: “Người lãnh đạo nên mở lòng đến mức nào để nhân viên hiểu mình, nhưng vẫn giữ được vai trò dẫn dắt?” Thầy Minh Niệm thừa nhận rằng không thể mở lòng 100%, bởi có những trải nghiệm cá nhân sâu sắc chỉ có thể chia sẻ với những người thực sự thấu hiểu, như thầy của mình. Tuy nhiên, với tập thể, thầy luôn khuyến khích sự chân thành và thân thiện ngay từ đầu.
“Thầy rất trân trọng đội ngũ anh em tâm huyết của mình, nên luôn có chủ trương là phải chân thành với nhau,” thầy nói. Việc mở lòng không chỉ giúp xây dựng niềm tin, mà còn tạo ra một môi trường nơi mọi người cảm thấy được tôn trọng và quý trọng. Tuy nhiên, thầy cũng lưu ý rằng cần có sự cẩn trọng, bởi tâm lý con người có thể thay đổi, và những điều bạn chia sẻ có thể bị hiểu sai hoặc sử dụng không đúng mục đích. Vì vậy, sự mở lòng nên đi đôi với sự tỉnh thức và khả năng đánh giá mức độ tin tưởng trong mối quan hệ.
Trong trường hợp công ty gặp khó khăn, liệu lãnh đạo có nên chia sẻ những điểm yếu hay áp lực cá nhân với nhân viên? Thầy gợi ý rằng điều này phụ thuộc vào mức độ “tình huynh đệ” trong tập thể. Nếu đã xây dựng được niềm tin sâu sắc, việc chia sẻ có thể khơi dậy sự đồng cảm và động lực chung để vượt qua thử thách. Ngược lại, nếu mối quan hệ chưa đủ vững chắc, lãnh đạo cần giữ một khoảng cách nhất định để duy trì phong độ và uy tín.
Khi nói về việc tìm kiếm người đồng hành – dù là nhân viên, cộng sự hay đồng sáng lập – thầy Minh Niệm nhấn mạnh rằng không nên chủ động “đi tìm” một cách gượng ép. Thay vào đó, hãy tập trung phát triển bản thân và sống đúng với giá trị của mình. “Mình phải xứng đáng, mình phải có lực hút trước,” thầy khẳng định. Giá trị cá nhân của bạn sẽ tự nhiên thu hút những người có cùng hệ giá trị, giống như nam châm hút sắt.
Với vai trò lãnh đạo, khi tuyển dụng hay hợp tác, thầy khuyên nên ưu tiên sự thấu hiểu và phẩm chất con người hơn là tài năng thuần túy. “Trên đời này, quý nhất là được sống thật với nhau,” thầy nói. Một người bạn đồng hành lý tưởng không chỉ giỏi về năng lực, mà còn là người chấp nhận cả ưu điểm lẫn khuyết điểm của bạn, không phán xét, không toan tính. Tuy nhiên, để đạt được sự thấu hiểu ấy cần thời gian và sự đầu tư chân thành từ cả hai phía.
Trong mối quan hệ giữa các nhà đồng sáng lập hoặc cổ đông, mâu thuẫn là điều không thể tránh khỏi, đặc biệt khi liên quan đến tiền bạc và lợi ích. Thầy Minh Niệm đề xuất hai cách tiếp cận: một là xây dựng một hệ giá trị chung thông qua thực tập tỉnh thức (như thiền tập), giúp mỗi người tự điều chỉnh lòng tham và đố kỵ; hai là cần ít nhất một người sẵn sàng hy sinh quyền lợi cá nhân để giữ gìn “tình huynh đệ”.
Khi mâu thuẫn xảy ra, thay vì để nó leo thang, các bên cần ngồi lại, nhắc nhở nhau về mục đích ban đầu và lợi ích của việc đi cùng nhau. “Phải có một người tỉnh ra, bỏ cái tự ái xuống để kết nối mọi người lại,” thầy nhấn mạnh. Nếu xung đột đã đến mức không thể hàn gắn, thầy khuyên nên xem đó như một hiện tượng nhất thời, tập trung làm mới bản thân trước khi đưa ra quyết định cuối cùng. Việc rời bỏ chỉ nên là hạ sách, sau khi đã nỗ lực hết mình.
Đồng hành không phải là một hành trình dễ dàng, nhưng là con đường cần thiết để đi xa và bền vững – trong lãnh đạo, trong công việc, và trong cuộc sống. Nó đòi hỏi sự tỉnh thức, sự hy sinh, và trên hết là một trái tim rộng mở sẵn sàng sẻ chia. Như thầy Minh Niệm đã nói: “Một giọt nước chỉ có thể ra đến biển khơi khi nương vào dòng sông.” Dù bạn là lãnh đạo, nhân viên, hay chỉ đơn giản là một người đang tìm kiếm ý nghĩa trong các mối quan hệ, đồng hành là cách để chúng ta trưởng thành cùng nhau, vượt qua những giới hạn của cái tôi để chạm đến những giá trị lớn lao hơn.
Hành trình lãnh đạo tỉnh thức không chỉ dừng lại ở việc đạt được thành công cá nhân, mà còn là việc xây dựng một tập thể nơi mỗi người đều cảm thấy được nâng đỡ và thấu hiểu. Hãy bắt đầu từ chính mình – từ việc đi chậm lại, lắng nghe sâu sắc, và sống thật với những người xung quanh. Chỉ khi đó, bạn mới có thể trở thành một người bạn đồng hành đích thực, và thu hút những người đồng hành xứng đáng trên con đường của mình.
Mời bạn xem video để lắng nghe trọn vẹn cuộc trò chuyện sâu sắc giữa thầy Minh Niệm và Quốc Khánh trong tập 3 của “Mindful Leadership”.
10 năm kinh nghiệm trong quản trị, vận hành và phát triển digital markeing agency, tôi giúp các công ty ngành dịch vụ số ứng dụng công nghệ, tinh gọn vận hành, xây dựng thương hiệu mạnh để thu hút khách hàng tiềm năng và gia tăng doanh thu.
Điện thoại / Telegram / Zalo: 0907 772 365
Email: [email protected]
